ОТАРЛЫҚ БИЛІК ТҰСЫНДАҒЫ ЖЕТІСУ ОБЛЫСЫ: К.К. ПАЛЕН ЕСЕПТЕРІН ПОСТКОЛОНИЯЛЫҚ ТҰРҒЫДАН ТАЛДАУ
DOI:
https://doi.org/10.26577/JH202511839Кілттік сөздер:
Жетісу облысы, Паленнің ревизиялық есептері, қазақ шенеуніктері, отарлық әкімшілік, постколониалдық теория, Ресей империясыАннотация
Мақалада XIX–XX ғасырлар тоғысындағы Жетісу облысындағы қазақ шенеуніктерінің қалыптасуы мен әкімшілік басқаруына арналған граф Константин Константинович Паленнің ревизиялық есептері қарастырылады. Ерекше назар осы құжаттарды тарихи дереккөзі ретінде ғана емес, сонымен қатар Орталық Азиядағы Ресей империясының отарлық идеологиясы мен билігін бейнелейтін мәтіндер ретінде талдауға аударылады.
Постколониалдық теориялық тәсілді пайдалана отырып, автор Пален есептерінің тілі мен құрылымы қалай «басқалар» бейнесін қалыптастырып, империялық үстемдікті заңдастырып, жергілікті басқару институттарын кемсітетінін зерттейді. Талдау Эдвард Саид, Гаятри Спивак, Хоми Бхабха және басқа да теоретиктердің ұғымдары негізінде жүргізіліп, қазақ шенеуніктерінің колониялық билік пен жергілікті халық арасындағы делдал ретіндегі күрделі жағдайын айқындайды.
Зерттеу нәтижелері Жетісу облысындағы отарлық басқару механизмдері мен әлеуметтік-саяси динамиканы түсінуді тереңдетіп, ресми дереккөздерді сыни тұрғыдан қарастырудың маңыздылығын атап көрсетеді, бұл қазіргі тарихи әдебиетте отарлық стереотиптердің қайта тууының алдын алуға мүмкіндік береді.
Түйін сөздер: Жетісу облысы, Паленнің ревизиялық есептері, қазақ шенеуніктері, отарлық әкімшілік, постколониалдық теория, Ресей империясы
Библиографиялық сілтемелер
Ashcroft B., Griffiths G., Tiffin H. (2002). The Empire Writes Back: Theory and Practice in Post-Colonial Literatures. London: Routledge. 354 p.
Bhabha H. (1994). The Location of Culture. London: Routledge. 285 p.
Cannadine D. (2001). Ornamentalism: How the British Saw Their Empire. Oxford: Oxford University Press. 400 p.
Fanon F. (1963). Les Damnés de la Terre [The Wretched of the Earth]. New York: Grove Press. 255 p.
Foucault M. (1977). Discipline and Punish: The Birth of the Prison. New York: Pantheon Books. 333 p.
Mann M. (2012). Colonialism and Imperialism, 1450–1950. Cambridge: Cambridge University Press. 392 p.
Morrison A. (2012). “Sowing the Seed of National Strife in This Alien Region”: The Pahlen Report and Pereselenie in Turkestan, 1908–1910. Acta Slavica Iaponica, Vol. 31, pp. 1–29.
Morrison A. (2013). “The Pahlen Commission and the Re-Establishment of Rectitude in Transcaspia, 1908–1909.” Monde(s), Vol. 4, No. 2, pp. 45–65.
Pratt M.L. (1992). Imperial Eyes: Travel Writing and Transculturation. London: Routledge. 256 p.
Said E.W. (1978). Orientalism. New York: Pantheon Books. 383 p.
Said E.W. (1993). Culture and Imperialism. New York: Alfred A. Knopf. 476 p.
Spivak G.C. (1988). Can the Subaltern Speak? // In: Nelson, Cary & Grossberg, Lawrence (eds.). Marxism and the Interpretation of Culture. Urbana: University of Illinois Press. Pp. 271–313.
Городское управление. (1910). Отчет по ревизии Туркестанского края, произведенной по Высочайшему повелению Сенатором Гофмейстером Графом К.К. Паленом. Областное управление. СПб. 483 с.
Каримова К.О. (2019). К.К. Пален об административном устройстве (на примере Ходжентского уезда). Вестник Педагогического университета. №3 (80). С. 234–238.
Кириллов А.А. (2003). Культ святых в российской армии XVIII–XIX веков. Санкт-Петербург: Изд-во СПбГУ. 248 с.
Краевое управление. (1910). Отчет по ревизии Туркестанского края, произведенной по Высочайшему повелению Сенатором Гофмейстером Графом К.К. Паленом. Областное управление. СПб. 137 с.
Махмудова Н.Б. (2016). Сенаторская ревизия графа К.К. Палена в Туркестане: причины, ход, последствия. Метаморфозы истории. №7. С. 134–150.
Махмудова Н.Б. (2017). «Особое высочайшее наставление» и «Высочайше утверждённая инструкция» для сенаторской ревизии К.К. Палена: историко-источниковедческий обзор. Метаморфозы истории. №10. С. 255–265.
Махмудова Н.Б. (2019). Историко-источниковедческий обзор отчетов ревизии сенатора К. К. Палена. Метаморфозы истории. №13. С. 125–150.
Народные суды. (1910). Отчет по ревизии Туркестанского края, произведенной по Высочайшему повелению Сенатором Гофмейстером Графом К.К. Паленом. Областное управление. СПб. 268 с.
Областное управление. (1910). Отчет по ревизии Туркестанского края, произведенной по Высочайшему повелению Сенатором Гофмейстером Графом К.К. Паленом. Областное управление. СПб. 353 с.
Сельское управление. (1910). Отчет по ревизии Туркестанского края, произведенной по Высочайшему повелению Сенатором Гофмейстером Графом К.К. Паленом. Областное управление. СПб. 226 с.
Уездное управление. (1910). Отчет по ревизии Туркестанского края, произведенной по Высочайшему повелению Сенатором Гофмейстером Графом К.К. Паленом. Областное управление. СПб. 168 с.
