ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ АКАДЕМИК Б.Е. КӨМЕКОВ АТЫНДАҒЫ АРАБТАНУ ҒЫЛЫМИ МЕКТЕБІ
DOI:
https://doi.org/10.26577/JH20251172011Кілттік сөздер:
Б. Е. Көмеков, арабистика тарихы, шығыстану, тарихнама, тарихнамалық шолу, қыпшақ-мәмлүктер, Сұлтан Байбарыс, араб дереккөздеріАннотация
Зерттеудің мақсаты академик Б.Е. құрған арабтану ғылыми мектебінің құбылысын қарастыру Көмеков Қазақстанда. Жұмыстың негізгі бағыттары – арабтанушы шәкірттердің отандық шығыстану ғылымының дамуына қосқан үлесін зерттеу. Жұмыстың ғылыми жаңалығы – бұл қазақ арабтануындағы тұңғыш ғылыми мектепті қарастыруға арналған тарих ғылымындағы тұңғыш арнайы зерттеу, профессор Б.Е. Көмеков. Зерттеу әдістемесі тарихнамалық зерттеу әдістерін қолданатын тарихнамалық көзқарасқа негізделген: ғылыми бағыттарды анықтау әдісі және ғылыми мектептерді анықтау әдісі. Негізгі ғылыми нәтижелер мыналар: мәмлүк-қыпшақ мәселелері, тәлімгер Б.Е. Көмеков, арабтанушы Қ.Сәки мен Б.Батыршаұлының ғылыми зерттеулерінің негізгі тақырыбына айналды. Академик шәкірттері Байбарыс сұлтан тұлғасындағы қыпшақ-мәмлүктердің билеушілері мен оның ізбасарлары мемлекеттегі қыпшақ мәдениетін сақтай алғанын анықтай алды. З.С. Ілиясова мен Р.Б.Көмекова қазақ даласының тарихи-мәдени мұрасы туралы аса құнды мәліметтерді ғылыми айналымға енгізуге, ортағасырлық дәуірдегі Қазақстан территориясының тарихи географиясын зерттеуге мүмкіндік берді. Тарих ғылымындағы кәсіби арабтанушылардың алғашқы ғылыми мектебі басшының ғылыми ізденістерін жалғастыра отырып, отандық арабтану ғылымының дамуына маңызды үлес қосуда. Арабтанушылардың ғылыми мектебінің маңызды ерекшелігі – араб деректерін өз алдына мақсат ретінде емес, Қазақстанның тарихи-мәдени мұрасын зерттеу құралы ретінде пайдалану.
