Қазақстандағы академиялық институттардың институттық репозиторийі: оның тарихы мен дамуы

Аннотация

Бұл зерттеу жұмысының мақсаты Қазақстандағы академиялық институттардың институционалдық репозиторийлерінің ашық қолжетімділікті қамтамасыз етудегі рөлі: оның тарихы мен дамуын талдау. Мақалада қойылған міндеттер: институционалдық репозиторийдың тіркелу жылын талдау, Open Directory of Open Access Repository базасындағы әрбір академиялық институттың институционалдық репозиторийінің мазмұны түрлері, салаларын талдау. Сандық және сапалық әдістер де пайдаланылды. Вебометрих және контент анализ әдістері мәліметті жинақтауда және талдауда қолданылды. Мәліметтер тікелей Directory of Open Access Repository базасынан алынды. Жиналған деректерді талдау Microsoft Office Excel 2010 бағдарламасының көмегімен жасалды. Зерттеу нәтижелері академиялық институттық репозиторийлердің Open Directory of Open Access Repository базасына жыл бойынша тіркеулерінің сәйкессіздігін көрсетеді. Екіншіден, зерттеу қорытындысы Қазақстанның жүздеген академиялық мекемелерінің арасында Open Directory of Open Access Repository базасына репозиторийінің ашық анықтамалығына тек сегіз институционалдық репозиторийдің тіркелгенін көрсетеді, онда рейтингісі жоғары бес университеттің ішінде бір ғана институционалдық репозиторий байқалды. Бұдан басқа, ғылыми мақаладағы ұсынылған мәселені талдау журнал мақалаларының басымдылығын көрсетеді, олар барлық дерлік институттық репозитарийлер. Сонымен қатар, нәтижелер Open Directory of Open Access Repository анықтамалғына қосылған институционалдық репозитарийлердің қатарында негізгі пәндер ретінде өнер, ғылым, технология, гуманитарлық ғылымдар, әлеуметтік ғылымдар, денсаулық сақтау және медицина басымдығын көрсетеді. Зерттеу нәтижесінде академиялық институттардың институционалдық репозиторийлерін тіркелуі қанағаттандырарлық деңгейде емес екендігі анықталды, бұл өз кезегінде ашық қолжетімділікті шектейді деген қорытындыға келдік. Сондықтан зерттеу нәтижесінде ғылыми еңбектердің жаһандық деңгейде көрініс табуын арттыру, сондықтан Қазақстан университеттерінің беделі мен беделін арттыру, бірақ ең бастысы, ілгерілету Open Directory of Open Access Repository базасына көбірек академиялық институттарды тіркеуді ұсынылады. Әсіресе рейтингі жоғары университеттердің ашық қолжетімділігін арттыруға ұмтылу қажет. Сондай-ақ институттық репозиторийлерге қосылатын тезистер мен диссертацияларға басымдық берілуі керек, өйткені олар университеттердің беделін арттыруға ықпал етеді.