Ортағасырлық Аспара және Шаруашылық қалаларынан табылған сүйектердің жануар түрі бойынша құрамы (2021 жылғы қазба нәтіжелері бойынша)

Аннотация

Шу және Талас өңірлеріндегі Аспара және Шаруашылық қалаларынан табылған материалдар негізінде, кейінгі ортағасырлардағы (XIII–XV ғғ.) палеофаунаның құрамы туралы жаңа мәліметтер жарияланып отыр. Аспара қаласы – Шу өзенінің сол жақ саласы болып табылатын Аспара өзенінің сол жағалауында, Қырғыз Алатауының солтүстік беткейіндегі жазықта орналасқан. Шаруашылық қаласы – Мойынқұм құмының оңтүстік-батыс бөлігінде, Талас өзенінің төменгі ағысында орналасқан. Шу-Талас өзендерінің аралығындағы әртүрлі ландшафта орналасқан кейінгі ортағасырлық қалалардың палеофаунасын салыстырмалы зерттеу алғаш рет орындалып отыр. Жалпы 3047 дана сүтқоректі жануарлардың сүйектері зерттеліп, 67,1% нақты түрі анықталды. Туыстық қатынасы мен түрі анықталған жануар сүйектерінің  96% үй жануарларына тиесілі. Шаруашылық қаласынан анықталған сүтқоректі жануарлар мен құс сүйектерінің 99,3% үй жануарларына тиесілі болса, Аспара қаласында – 96,6% құрайды. Үй жануарларының ішінде жартысынан астамы (51,3%) уақ мал сүйектері болса, сүйек саны бойынша екінші орында ірі қара сүйектері (30%), ал жылқы – үшінші орында (16,8%). Аздаған мөлшерде түйе мен ит сүйектері кездеседі. Алынған мәліметтер әртүрлі табиғи-географиялық аймақтарда орналасқанымен, бір тарихи кезеңде өмір сүрген екі ескерткіштердің палеозоологиялық коллекцияларының ұқсастықтары мен айырмашылықтарын бағалауға мүмкіндік береді

Кілт сөздер: Шу-Талас өңірі, кейінгі ортағасыр, Аспара, Шаруашылық, палеозоология, мал шаруашылығы, аңшылық.