Фирдоуси және Шахнамадағы ежелгі тарихтан оның өмірімен сәйкес келетін дәуірге дейінгі мінсіз саясат схемасы
DOI:
https://doi.org/10.26577/JH.2021.v100.i1.02Аннотация
Шахнаме – әлемдегі үздік туындылардың бірі, ол бір жағынан, жан-жақты көрініс ретінде Иранның ежелгі дәуірден бастап ақындар дәуіріне дейінгі тарихын қамтиды, ал екінші жағынан, ежелгі патшалардың әрекеттері туралы баяндайды. Ол алдыңғы негізін қалаушылардың жүректерін ашып, мифтер мен аңыздардың символдық тілдің көмегімен адам өмірін жақсарту үшін өзінің керемет хабарын ұсынады. Фердоуси Шахнамадағы мінсіз саясаттың схемасын ұсынады, оның басты мақсаты қоғамдағы және әлемдегі әлеуметтік әлауқат үшін саяси жүйенің ең ұтымды түріне қол жеткізу болып табылады. Ол халық қолдауына, саяси заңдылыққа және Үкімет пен халық арасындағы қарым-қатынасты көрсететін діни білімге негізделген және олардың арасындағы бөліну факторларын ұтымды жағынан қарастырады. Фирдоуси әділеттілікті Шахнамадағы саяси жүйенің ең іргелі категориясы деп санайды және оның көмегімен әділ немесе озбыр жауыз патшалардың әрекеттерін өлшейді. Ол бүлікшіл билік пен оның тығыздығын қоғамның күйреуі мен ыдырауының себебі ретінде қарастырады. Ол өзінің Исламдық сенімдері мен өткен құдайлық (Ахурай) нормаларына негізделген әділ тәртіпті мадақтайды. Фердоусидің мінсіз саясатының мақсаты – демократияға, әділеттілікке, меритократияға және заңдарға негізделген қоғамды дұрыс басқару, бұл Ирандықтардың бұрынғы саяси даналығын көрсетеді, сонымен қатар ел басқарудағы дін мен саясат арасындағы байланысты көрсетеді. Түйін сөздер: Шахнаме, Фирдоуси, мінсіз саясат, эпос, миф.