Akhmet Zhantalin's educational activities and scientific heritage

Abstract

Аңдатпа

          Мақала XX ғасырдың басында қоғамдағы қайшылықты кезеңде өмір сүрген Ахмет Жанталиннің өмірі мен қоғамдық-саяси және ағартушылық қызметін ғылыми неғұрлым толық әрі жүйелі тұрғыдан нақты талдауға алынған. Кеңестік дәуір тұсында бұл мәселені арнайы зерттеу үшін қажетті алғышарттар жасалмады. Тек еліміз егемендік алғаннан кейін ғана халқының тәуелсіздігі үшін күрескен тарихи тұлғаларымыздың атқарған істері Отанымыздың тарихына ене бастады. Мақалада  осы  негізде Ахмет Жанталиннің қоғамдық-саяси және ағартушылық-ғылыми қызметін тарихи тұрғыдан жаңаша, бүгінгі күн талабына сай зерттеуге талпыныс жасалды. Жәдидшілдік ұстанымдағы Ахмет Жанталин қазақ халқының ұлттық, саяси-құқықтық тұрғыда оянуына қозғау салған және қоғамдық ой-пікірлердің дамуындағы жаңа кезеңді қалыптастырушылардың бірі болды.

А. Жанталиннің қоғамдық- саяси ағартушылық қызметін, ғылыми мұраларын тарихи шындық тұрғысынан зерттеуге  негіз жасалды. А. Жанталиннің қоғамдық-саяси және мәдени, ағартушылық мәселелерге көзқарасына талдау жасалынды. А. Жанталиннің ағартушылық қызметі сараланды. Мақалада  сонымен  қатар А. Жанталиннің көп қырлы қоғамдық-ағартушылық еңбегі мен көзқарастарына жете көңіл бөлінді.

         «Қазақ» газетінде жалпыұлттық саяси басылым арқылы оның ұлт-азаттық күрес идеологиясын жасауға қосқан үлесі көрсетілді. Сонымен  қатар  оның қоғамдық-ағартушылық қызметі арнайы  жан  - жақты қарастырылды. Жаппай сауатсыздықты жою мақсатында атқарған оқу-ағарту саласындағы ұстаздық қызметі, мектептер ашуы, қазақ мәдениетін өркендетудегі еңбегі, қазақ ұлтының тағдырындағы орны,  жер мәселесіндегі озық ойлары жаңа құжаттық деректер, естеліктер негізінде ғылыми талдауға алынды.

      Кiлт сөздеpi: А. Жанталин, алаш, жәдитшілдік, ағартушылық қызметі, ғылыми  мұрасы.