2023-2024 ЖЫЛДАРЫ БОСТАН ҚОРЫМЫНДА (ҚОҒАЛЫ АЛҚАБЫ, ЖЕТІСУ) ЖҮРГІЗІЛГЕН АРХЕОЛОГИЯЛЫҚ ҚАЗБА ЖҰМЫСТАРЫ
DOI:
https://doi.org/10.26577/JH2025118316Кілттік сөздер:
Жетісу, Қоғалы, археология, ерте темір дәуіріАннотация
2023-2024 жылдары Жетісу облысының Қоғалы алқабындағы Бостан ауылы (Кербұлақ ауданы) маңындағы тау бөктеріндегі ескерткіштерге археологиялық жұмыстар жүргізілді. Қоғалы алқабының кеңдігін ескерер болсақ, Бостан сияқты оқшауланған қорғандарда қазба жұмыстарын жүргізу ең перспективалы дүние болып саналады, өйткені олар мазмұны бойынша ақпараттар легінен тұрады. Дала жұмыстарының негізгі мақсаты мен міндеттері: мәдени мұра нысандарын зерттеу бойынша жоспарлы ғылыми жұмыстар атқару, қорғау мақсатындағы археологиялық қазбалар жүргізу, ескерткіш функциясының хронологиялық шеңберін нақтылау, т.б. Көрсетілген мерзімде алқапта 4 қорған қазылды, олардың бірегейлігі жерлеу рәсімінен де, заттық мәдениеттен де көрініс табады. Зерттеу барысында қорғандардың хронологиясы анықталды, салыстырмалы талдау жасалды, ортақ белгілері де, олардың айырмашылықтары да анықталды. Алынған нәтижелер ерте темір дәуірінде тайпалар конфедерациясы немесе жеке тайпалық құрылымдық бөлімше өмір сүре алатын халық тығыз қоныстанған аумақ болғанын көрсетеді. Элиталық қорғандардың, сондай-ақ шағын обалардың болуы қоғамның әлеуметтік саралануын айқын көрсетеді. Бостан қорымын зерттеу ерте темір дәуіріндегі Қоғалы алқабының дамуын түсінуге бағытталған маңызды қадам болып табылады, Сонымен қатар сақ мәдениетін зерттеудің жаңа әдістерінің дамуы мен қарқындауына ықпал етеді.
Библиографиялық сілтемелер
Байгунаков Д.С. А.Н.Бернштам – исследователь древней истории Казахстана (к 100-летию ученого) // Алаш. 2010. №1 (28). С.31-37
Байгунаков Д.С., Айтқұл Х.А. Дауылбай обалы қорымы (Қаратал өңірі). Алматы: Қазақ университеті, 2024. -146 б.
Байпақов К.М., Таймағамбетов Ж.Қ. Қазақстан археологиясы: Жоғары оқу орындары студенттеріне арналған оқу құралы / Қазақ тіліне аударған Д.С.Байгунаков. Алматы: Қазақ университеті. 2011. 354 б.
Бахтыбаев М.М. Исследовательская деятельность Н.Н.Пантусова в Семиречье. Материалы за IV международна практична конференция «Образование и наука на 21 от век – 2008». (17-25 октомври, 2008 г., г. София). Т.7. Закон, история. София: «Бял ГРАД БГ» ООД. С.100-106
Бейсенов А.З. Археолог Б. Нұрмұханбетов және Есік өңірі ескерткіштерін зерттеу мәселесі. «I-Есік оқулары: Алтын адам және Еуразияның дала белдеуінің көшпенділер археологиясының мәселелері» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік онлайн-конференция материалдары / Жауапты ред. Г. Р. Мухтарова. Алматы, 2020. 242 б. Б.34-51
Бейсенов А.З., Джумабекова Г.С., Базарбаева Г.А., Баринова Е., Крешиоли Л. Археологические исследования могильника Каспан-6 в Жетысу. Сакская культура Сарыарки в контексте изучения этносоциокультурных процессов Cтепной Евразии. Алматы: НИЦ истории и археологии Бегазы Тасмола, 2015. С. 59-70
Бейсенов А.З., Дуйсенбай Д.Б., Китов Е.П., Кулькова М.А. Исследование сакских курганов в урочище Каспан в Жетысу. Теория и практика археологических исследований. 2018. №3. Т.23. С.138-162
Нурмуханбетов Б.Н., Трифонов Ю.И. Курганные могильники Шубарат и Молалы. Саки и савроматы казахских степей. Алматы: Полиграфкомбинат, 2016. С.10-19.
Радлов В.В. Раскопки в Семиреченской и Копальской областях и в районе г. Верного // ОАК за
–1863 гг. 1863. С. 21.
Төлеубаев Ә.Т. Жұматаев Р.С., Шакенов С.Т. Дауылбай қорымындағы археологиялық зерттеу жұмыстары. Электронный научный журнал «edu.e-history.kz». №2(14). 2018.
Флоринский В.М. Топографические сведения о курганах Семипалатинской н Семиреченской
областей // Известия Томского ун-та. 1898. Т. 1. С. 16–31.
