Оcман империясының Орта Азиядағы саясатының рухани -иедологиялық бағыттары (ХХ ғ. басы)

Авторлар

  • N. M. Abdukadyrov Кульминация мирового империализма в конце XIX века и в начале ХХ в. привела к изменению направления внешней политики великих держав. Каждая мировая держава и империя на пути решения своих внешнеполитических проблем всячески развивала международную интеграцию, устанавливала тесные связи с другими государствами. Одна из них является внешняя политика Османской империи в Средней Азии, которая отличалась духовно-идеологическим содержанием. В начале ХХ века возобладала идея единства тюркских народов, духовность и культура которых считалась единой, имела не только духовно-культурное, но и политико-идеологическое значение. В научной статье рассматривается духовно-идеологические направления внешней политики Османской империи в Средней Азии в начале ХХ века. Раскрывается политическое значение духовно-культурного единства тюркских народов. Исследуется история политических связей, основанных на идеологии исламского единства и пантюркизма со стороны Османской империи. Одной из главных задач статьи является рассмотрение политического аспекта духовно- культурного объединения, являющегося началом идеологического процесса, известного в мировой историографии как «Пантюркизм». А также анализируется панисламская политика Османской империи среди мусульманских народов Средней Азии. Ключевые слова: Средняя Азия, Туркестан, Османская империя, Пантюркизм, Панисламизм, Внешняя политика, Политические процессы. http://orcid.org/0000-0002-6811-9871
  • Zh. I. Muldakhmetova М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан университеті, Қазақстан, Шымкент қ. *e-mail: nurjigit.85.kanuni@mail.ru http://orcid.org/0000-0002-4322-0543

DOI:

https://doi.org/10.26577/JH.2022.v104.i1.18
        159 286

Аннотация

 

ХІХ ғасырдың соңы мен ХХ ғасырдың басында әлемдік империализмнің шарықтау шегіне жетуі дүние жүзінде үлкен беделге ие болған империялардың сыртқы саясатының бағыттарын өзгертіп, тіпті барынша құбылтып отырды. Әрбір империя өзінің сыртқы саясатында сан түрлі бағыттар бойынша сырт елдермен байланыстар орнатты. Солардың бірі ретінде – Осман империясының Орта Азиядағы сыртқы саясаты мен оған негізделген рухани-идеологиялық бағыттарын көрсетуге болады. ХІХ-ХХ ғасырлардың тоғысында тілі мен діні, руханияты мен мәдениеті бір саналған түркі халықтарының бірлігі идеясы тек қана рухани-мәдени тұрғыдан ғана емес, сонымен бірге саяси- идеологиялық жағынан да маңызды болды. Мақалада, Осман империясының Орта Азиядағы саясатының идеологиялық бағыттары мен оның саяси мәні мен мазмұны қарастырылады. Осман империясы тарапынан жүргізілген Ислам бірлігі мен Пантүркизм идеологиясына негізделген

«Түркі бірлігінің» саяси идеясының тарихы зерттеледі. Әлемдік тарихнамада «Пантүркизм» деген атқа ие болған идеологиялық ағымның бастамасы болып табылатын рухани-мәдени бірлесудің саяси қырын көрсету мақаланың басты міндеттерінің бірі саналады. Сонымен қатар, Түркияның Орта Азияның мұсылман халықтары арасында панисламистік саясаты көрсетіліп, оған ғылыми талдау жасалады.

Түйін сөздер: Орта Азия, Түркістан, Осман империясы, Пантүркизм, Сыртқы саясат, Саяси процестер.

Жүктелулер

Жарияланды

2022-04-07

Шығарылым

Том 104 № №1 (2022): ҚазҰУ Хабаршысы. Тарих сериясы

Бөлім

Вестник КазНУ: Серия историческая